دندانهای خود را بهتر بشناسیم

اجزای دندان

شناخت اجزاي دندان و بافت‌هاي حمايت‌كننده آن مي‌تواند در درك ماهيت مخرب و پيش‌رونده پوسيدگي دندان و ناراحتي‌هاي لثه مفيد باشد

مينا:

 سخت‌ترين ماده موجود در بدن است كه لايه شفاف سطح دندان را تشكيل مي‌دهد. اين بخش از دندان علاوه بر حفاظت از دندان در زيبايي دندان تاثير عمده‌اي دارد. مينا با پوشاندن سطح تاج باعث محافظت از آن در برابر اعمال جويدن و وسايل ساينده مي‌شود، سختي اين ماده امكان محافظت نسبي مينا و دندان را از پوسيدگي فراهم مي‌كند. با تخريب مينا توسط پوسيدگي يا شكستگي دندان امكان ساخت مجدد آن توسط بدن وجود ندارد.

 عاج:

 قسمت عمده بافت دندان از عاج تشكيل شده است كه در زير لايه مينايي قرار گرفته است. سختي عاج به اندازه سختي مينا نيست بنابراين سرعت پيشرفت پوسيدگي در آن سريع‌تر است. عاج به طور مداوم در طي عمر انسان تشكيل مي‌شود.

سمنتوم:

لايه بسيار نازكي است كه روي سطح ريشه را مي‌پوشاند (همانند مينا در تاج دندان)، الياف نگهدارنده دندان از يك سو به استخوان و از سوي ديگر در درون سمنتوم ريشه قرار مي‌گيرند. با خورده شدن (تحليل) لثه، سمنتوم در معرض مواد محرك قرار گرفته و با تحريك سمنتوم درد ايجاد مي‌گردد.


بخش مركزي دندان:

عصب دندان به همراه رگ‌هاي خوني در بخش مركزي دندان قرار گرفته‌اند. اين توده به صورت كانال در ريشه و در تاج به صورت حفره است. اعمال مربوط به تغذيه دندان، حس دندان و همچنين وظيفه ساخت عاج جديد به عهده اين بخش از دندان است. با ملتهب شدن اين بافت به دليل ترشح سموم ميكروبي حاصل از پوسيدگي يا جراحات، دندان درد در اين بخش ايجاد مي‌گردد. در صورتي كه پيشرفت پوسيدگي زياد شود و به اين بخش برسد با وارد شدن ميكروب‌ها به اين بخش، امكان حركت ميكروب‌ها در چرخه خون و انتقال اين ميكروب‌ها به نواحي ديگر فراهم مي‌گردد.

ساختمان‌هاي حمايت‌كننده دندان

استخوان:

 ريشه دندان را در بر گرفته و باعث حمايت دندان در استخوان‌هاي فك مي‌شود. حجم استخوان موجود در اطراف ريشه باعث محكم شدن يا لقي دندان‌ها مي‌شود.

لثه:

بافت نرم پوشاننده استخوان است كه در نواحي مختلف، جنس متفاوت و كارايي متفاوتي دارد. شكل، قوام، رنگ و ضخامت آن در سلامت دندان تاثير دارد.

الياف نگهدارنده (پريودنتال):

مانند نخ‌هاي باريكي هستند كه ريشه دندان را به استخوان آلوئول متصل مي‌كنند. هنگامي كه استخوان اطراف ريشه از بين برود، باعث آزاد شدن اين الياف از استخوان شده و باعث معلق شدن دندان در حفره خود مي‌شوند.

 اهمیت استفاده از نخ دندان:

حتما شما هم می‌دانیدکه اگر نخ دندان نکشید پلاک‌های چسبنده در بین دندان‌های شما قرار گرفته و می‌تواند باعث بروز بیماری‌های لثه و مشکلات سلامت شوند. اما با این حال هنوز هم بسیاری هستند که نخ دندان نمی‌کشند.
اما شاید تحقیقات جدید باعث شود که شما در استفاده از نخ دندان انگیزه بیشتری داشته باشید. دانشمندان معتقدند کشیدن نخ دندان در طولانی‌مدت تاثیر بیش‌تری نسبت به جراحی پلاستیک در مبارزه با اثرات پیر شدن دارد.
اگر شما هر روز نخ دندان نکشید، 40 درصد از سطح دندان شما کثیف باقی خواهد ماند. این باعث می‌شود لکه‌ها و زردی‌ها بین و در اطراف دندان‌های شما باقی بماند.
رشد پلاک‌های دندانی هم‌چنین می‌تواند منجر به التهاب لثه شده که اولین مرحله از ابتلا به بیماری‌های لثه را شامل می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث خونریزی و حساسیت لثه‌ها شده و در نهایت منجر به تحلیل لثه و از دست رفتن استخوان‌ها در ناحیه دهان شود.
ایجاد فاصله در بین دندان‌ها و عدم توازن در بافت‌های لثه باعث می‌شود که شما ظاهر پیرتری داشته باشید.
البته اوضاع می‌تواند از این هم بدتر شود. بیماری‌های لثه می‌توانند در نهایت باعث از بین رفتن استخوان‌های فک و دهان شود.
زمانی که بیماری لثه شروع به خوردن استخوان می‌کند، تغییراتی در ظاهر صورت ایجاد می‌شود. زمانی که یک دندان از دست می‌رود، هیچ دلیل برای وجود استخوان در آن منطقه وجود ندارد. به این ترتیب می‌توان گفت که بیماری‌های دندانی باعث زشت شدن صورت و به وجود آمدن حفره‌هایی در ناحیه چانه و لب‌ها شده و در این مناطق چین و چروک به وجود می‌آید.
اما برای از بین بردن این آسیب‌‌ها چندان به جراحی پلاستیک امید نداشته باشید. در تحقیقی که در نشریه اعمال بازسازی و پلاستیک انجام شده است، محققان متوجه شدند از دست رفتن استخوان با روش‌های جراحی چندان قابل اصلاح نیست.
حتی اگر شما تلاش کنید دندان از دست رفته را جایگزین کنید، معمولا استخوان کافی برای کاشت دندان وجود ندارد و نمی‌توان نقش دندان اصلی را به طور کامل در دهان تامین کرد.

بهداشت دهان و دندان

بوی بد دهان:
ممکن است روزانه دو بار مسواک بزنید و هر روز هم از نخ دندان استفاده کنید اما باز هم دهان‌تان بوی نامطبوعی داشته باشد.دلیل بوی نامطبوع دهان ممکن است به خاطر مشکلات لثه، بازگشت اسید به مری، خشکی دهان یا حتی عفونت‌های سینوسی باشد. اما گاهی رژیم غذایی هم مقصر است. خوردن سیر و پیاز هم سبب بوی بد دهان می‌شود اگر بو به این دلایل باشد که هیچ، وگرنه باید با یک دندانپزشک مشورت کنید.


تیرگی دندان‌ها:
اگر زیاد چای یا قهوه مصرف می‌کنید و یا سیگار می‌کشید تیرگی رنگ دندان شما به این علت‌ها است. البته برخی داروها هم می‌توانند موجب بدرنگ شدن دندان‌ها شود. قدم اول برای سفید شدن دندان‌ها مسواک زدن و نخ دندان به طور منظم برای برداشتن مواد زیاد از لابه‌لای دندان‌ها است. البته برای سفید شدن دندان‌ها هم موادی وجود دارد، که می‌توانید در این مورد با یک دندانپزشک مشورت کنید.